A1 ve A2 Ehliyeti Nedir? A1 ve A2 Arasındaki Farklar ve Alma Şartları
Motosiklet dünyasına adım atmak isteyen sürücü adaylarının karşılaştığı ilk ve en önemli kavşak, kullanmak istedikleri motosikletin gücüne uygun ehliyet sınıfını belirlemektir. Karayolları Trafik Yönetmeliği’ne göre motor hacmi ve gücüne göre sınıflandırılan A1 ve A2 ehliyetleri, sürücünün yaşına ve tecrübesine bağlı olarak yetki sınırlarını çizer. Yanlış ehliyet sınıfıyla araç kullanmak hem hukuki yaptırımlara hem de güvenlik risklerine yol açabileceği için, bu iki sınıf arasındaki teknik farkları, yaş sınırlarını ve eğitim süreçlerini doğru anlamak hayati önem taşır. Bu süreçte doğru ehliyet sınıfını seçmek, sadece yasal bir zorunluluğu yerine getirmek değil, aynı zamanda güvenli sürüş kariyerinin de temelini atmaktır.
Motosiklet Ehliyet Sınıfları Nelerdir?
Türkiye’de motosiklet kullanımı için geçerli olan sürücü belgeleri, Avrupa Birliği standartlarına uyumlu olarak kademeli bir sisteme sahiptir. Bu sistem, sürücünün yaşına ve tecrübesine göre kullanabileceği motosikletin gücünü sınırlar. En temel seviyede mopedler için M sınıfı bulunurken, 125cc’ye kadar olanlar için A1, 35 kilovata kadar olan orta sınıf motosikletler için A2 ve yüksek güçlü tüm motosikletleri kapsayan A sınıfı ehliyetler mevcuttur. Bu kademeli yapı, sürücülerin düşük güçlü motosikletlerle deneyim kazanarak daha güçlü makinelere geçmesini hedefleyen, trafik güvenliğini merkeze alan bir protokoldür.
A1 Ehliyeti Nedir ve Hangi Araçları Kapsar?
A1 sınıfı sürücü belgesi, genellikle motosiklet dünyasına yeni başlayan genç sürücüler veya şehir içi ulaşımda düşük yakıt tüketimli, hafif motosikletleri tercih edenler için uygun olan başlangıç seviyesi ehliyetidir. Bu ehliyet sınıfı, silindir hacmi 125 santimetreküpü (cc) geçmeyen, motor gücü 11 kilovat (yaklaşık 14 beygir) sınırını aşmayan ve gücünün ağırlığına oranı 0,1’i geçmeyen iki tekerlekli motosikletleri kullanma yetkisi verir.
Aynı zamanda sepetli veya sepetsiz olabilen bu araçların yanı sıra, güç sınırı 15 kilovatı geçmeyen üç tekerlekli motosikletler de A1 ehliyeti ile kullanılabilir. M sınıfı (Moped) araçları da yasal olarak kapsayan A1 ehliyeti, özellikle 16 yaşını doldurmuş gençlerin trafiğe yasal olarak çıkabilmesine olanak tanıyan en temel motosiklet ehliyetidir. Şehir içi kuryelik yapmak isteyenler veya işe/okula ekonomik bir araçla gitmek isteyenler için ideal bir başlangıç noktasıdır.
İşte A1 Ehliyetinin Kapsadığı Araç Türleri:
| Araç Türü | Motor Hacmi | Maksimum Güç | Güç / Ağırlık Oranı | Maksimum Hız | Açıklama |
|---|---|---|---|---|---|
| Motosiklet | 125 cc’ye kadar | 11 kW | 0,1 kW/kg | 110 – 120 km/s | Şehir içi ve kısa mesafeli sürüşler için uygundur. |
| Elektrikli Motosiklet | – | 11 kW | 0,1 kW/kg | 100 – 120 km/s | Elektrik gücü motor hacmine eşdeğer kabul edilir. |
| Otomatik (Scooter) | 125 cc’ye kadar | 11 kW | 0,1 kW/kg | 100 km/s | Yeni başlayanlar için kolay kullanım sunar. |
Not: A1 ehliyeti alabilmek için minimum yaş sınırı 16’dır. Eğitim ve sınav
şartları, Milli Eğitim Bakanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü mevzuatına göre belirlenir.
A2 Ehliyeti Nedir ve Hangi Araçları Kapsar?
A2 sınıfı sürücü belgesi, A1’den daha güçlü, ancak “Racing” veya “Enduro” kategorisindeki çok yüksek hacimli motosikletlerin bir alt kademesinde yer alan orta sınıf motosikletleri kapsar. Bu ehliyet türü, motor gücü 35 kilovatı (yaklaşık 47-48 beygir) geçmeyen ve gücünün ağırlığına oranı 0,2’yi aşmayan iki tekerlekli motosikletler için gereklidir. Bu sınıf, motosiklet tutkunları arasında en popüler ehliyet türlerinden biridir çünkü piyasadaki pek çok model bu aralıkta yer alır.
Sepetli veya sepetsiz kullanılabilen bu motosikletlerin yanı sıra, A1 ve M sınıfına giren tüm araçlar da A2 ehliyeti ile sürülebilir. Piyasada bulunan 250cc, 400cc ve gücü kısıtlanmış bazı 500-650cc arası modeller genellikle bu sınıfa girer. A2 ehliyeti, hem şehir içi pratiklik hem de uzun yol performansı arayan sürücüler için geniş bir model yelpazesi sunar ve A sınıfına geçiş öncesi mükemmel bir tecrübe alanıdır.
İşte A2 Ehliyetinin Kapsadığı Araç Türleri:
| Araç Türü | Motor Hacmi | Maksimum Güç | Güç / Ağırlık Oranı | Maksimum Hız | Açıklama |
|---|---|---|---|---|---|
| Motosiklet | 600 cc’ye kadar* | 35 kW | 0,2 kW/kg | 150 – 170 km/s | Orta seviye sürücüler için uygundur. |
| Elektrikli Motosiklet | – | 35 kW | 0,2 kW/kg | 140 – 160 km/s | Elektrikli motor gücü eşdeğer kabul edilir. |
| Kısıtlanmış Motosiklet | – | 70 kW altı (kısıtlı) | 0,2 kW/kg | 160 km/s | Asıl gücü 70 kW’ı geçmeyen motosikletler kısıtlanabilir. |
*Not: A2 ehliyeti alabilmek için minimum yaş sınırı 18’dir.
A2 ehliyeti ile kullanılan motosikletler, fabrika çıkış gücü 70 kW’ı geçmeyecek şekilde
kısıtlanmış olmalıdır.
A1 ve A2 Ehliyeti Arasındaki Temel Farklar
A1 ve A2 ehliyetleri, dışarıdan bakıldığında benzer eğitim süreçleriyle alınıyor gibi görünse de, yasal yetkileri, başvuru şartları ve sınav dinamikleri bakımından keskin çizgilerle ayrılır. Sürücü adayının hangi ehliyeti alması gerektiği, tamamen kullanmayı hedeflediği motosikletin teknik özelliklerine ve kendi yaşına bağlıdır.
İşte A1 ve A2 Ehliyeti Arasındaki Temel Farklar:
- A1 ehliyeti 125 cc motosikletlerle sınırlıdır, A2 ehliyeti daha yüksek motor hacmine izin verir
- A1 ehliyeti maksimum 11 kW motor gücünü kapsar
- A2 ehliyeti maksimum 35 kW motor gücüne kadar kullanım sağlar
- A1 ehliyeti başlangıç seviyesindeki sürücüler için uygundur
- A2 ehliyeti orta seviye motosiklet kullanıcılarına hitap eder
- A1 ehliyeti için minimum yaş sınırı 16’dır
- A2 ehliyeti için minimum yaş sınırı 18’dir
- A1 ehliyeti şehir içi sürüşlerde daha pratiktir
- A2 ehliyeti uzun yol ve yüksek hız sürüşlerine uygundur
- A1 ehliyeti düşük yakıt tüketimi avantajı sunar
- A2 ehliyeti daha yüksek performans ve hız kapasitesi sağlar
Kullanılabilen Motosikletlerin CC ve Beygir Gücü Farkı
İki sınıf arasındaki en belirgin teknik fark motorun ürettiği güçtedir. A1 ehliyeti ile en fazla 125cc hacminde ve 11 KW (14 hp) gücünde motosikletler kullanılabilirken, A2 ehliyeti ile 35 KW (47 hp) güce kadar olan motosikletler sürülebilir. A2 ehliyeti için net bir cc sınırı olmamakla birlikte, motorun gücü ve güç/ağırlık oranı esas alınır. Yani 500cc’lik bir motor eğer 35 KW altındaysa A2 ile sürülebilir, ancak 125cc üzeri hiçbir motor A1 ile sürülemez.
Ehliyet Alma Yaşı ve Deneyim Şartları
Yaş sınırı, adayların ehliyet tercihini belirleyen en önemli faktörlerden biridir.
- A1 Ehliyeti: 16 yaşını doldurmuş olmak yeterlidir.
- A2 Ehliyeti: 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir.
Her iki ehliyet sınıfı için de daha önceden başka bir ehliyete sahip olma veya motosiklet tecrübesi bulunma zorunluluğu yoktur; yani hayatında hiç ehliyet almamış biri doğrudan A1 veya A2’ye başvurabilir.
Sürücü Kursu Eğitim ve Sınav Motoru Farklılıkları
Eğitim ve sınav sürecinde kullanılan motosikletler, talep edilen ehliyet sınıfının standartlarına uygun olmak zorundadır. A1 ehliyeti alacak adaylar, eğitimlerini ve direksiyon sınavlarını 125cc hacminde, daha hafif ve kontrolü nispeten kolay motosikletlerle gerçekleştirirler. A2 adayları ise sınavda ve eğitimde, yönetmelikte belirtilen güç (genellikle 400-500cc bandında veya minimum güç şartını sağlayan 250cc üzeri) ve ağırlık kriterlerini karşılayan, daha ağır ve güçlü motosikletleri kullanmak zorundadırlar.
A Sınıfına (Yüksek CC) Geçiş Sürecindeki Farklar
Nihai hedefi yüksek cc (A sınıfı) motosiklet kullanmak olanlar için bu iki ehliyetin sunduğu kariyer yolu farklıdır. A sınıfı ehliyet alabilmek için normalde 24 yaşını doldurmak gerekir; ancak en az 2 yıllık A2 ehliyetine sahip olan sürücüler, 24 yaşını beklemeden 20 yaşında A sınıfı ehliyet alabilirler. A1 ehliyetine sahip olmak ise A sınıfına erken geçiş için bir kıdem veya deneyim avantajı sağlamaz; A1 sahipleri A sınıfı için ya 24 yaşını beklemeli ya da önce A2 alıp 2 yıl deneyim kazanmalıdır.
A1 ve A2 Ehliyeti Nasıl Alınır?
Motosiklet ehliyeti alma süreci, Milli Eğitim Bakanlığı’nın belirlediği standart müfredat ve sınav yönetmeliğine göre yürütülür. Bu süreç, resmi bir sürücü kursuna kayıtla başlar, teorik ve pratik eğitimlerle devam eder ve ehliyetin nüfus müdürlüğünden teslim alınmasıyla son bulur.
Sürücü Kursuna Kayıt ve Gerekli Evraklar
İlk adım, MEB’e bağlı yetkili bir sürücü kursuna kayıt yaptırmaktır. Kayıt esnasında kimlik fotokopisi, biyometrik fotoğraf, en az ilkokul mezunu olunduğunu gösteren öğrenim belgesi (diploma veya öğrenci belgesi), sağlık kuruluşlarından alınan “Sürücü olur” ibareli sağlık raporu ve e-devletten alınabilen adli sicil kaydı beyanı gereklidir. Ayrıca 18 yaşından küçük A1 adayları için noter onaylı veya kurumda imzalanan veli muvafakatnamesi de istenir.
Teorik Eğitim ve E-Sınav Süreci
Eğer adayın daha önceden alınmış herhangi bir ehliyeti (B sınıfı, traktör vb.) yoksa, trafik ve çevre bilgisi, ilk yardım, araç tekniği ve trafik adabı konularını içeren teorik dersleri alması zorunludur. Eğitimin ardından elektronik ortamda yapılan (E-Sınav) 50 soruluk teste girilir ve en az 70 puan (35 doğru) alınması beklenir. Mevcut bir ehliyeti olan adaylar ise teorik sınavdan muaftır ve doğrudan direksiyon eğitimine başlarlar.
Direksiyon Eğitimi ve Parkur Çalışmaları
Teorik sınavı geçen veya muaf olan adaylar, direksiyon eğitimlerine başlar. Bu aşamada adaylara motosikletin mekanik tanıtımı, koruyucu ekipman kullanımı, denge sağlama, kalkış-duruş, slalom yapma, engelden kaçma ve sekiz çizme gibi parkur hareketleri öğretilir. Parkur eğitiminde yetkinleşen ve motosiklete hakim olan adaylar, eğitmen gözetiminde akan trafikte sürüş deneyimi kazanarak sınava tam donanımlı hazırlanır.
Direksiyon Sınavı ve Değerlendirme Kriterleri
Sınav günü adaylar, önce kapalı alandaki parkurda yeteneklerini sergiler, ardından akan trafiğe çıkarlar. Sınav komisyonu; adayın kask, mont ve dizlik gibi ekipmanlarını takmasını, motosikleti sarsmadan kaldırmasını, sinyal kullanmasını, şerit disiplinini ve hız kurallarına uyumunu değerlendirir. Motosikletten düşmek, dengeyi kaybedip ayağı yere koymak (durma anı hariç) veya sinyal vermeyi unutmak gibi “kırmızı hata” olarak nitelendirilen kusurlar sınavın başarısız sayılmasına neden olur.
Nüfus Müdürlüğü Başvuru ve Ehliyetin Teslim Alınması
Direksiyon sınavında başarılı olan adayların sertifikaları sürücü kursu tarafından hazırlanır ve sisteme işlenir. Aday, gerekli harç ve değerli kağıt bedellerini vergi dairesine veya anlaşmalı bankalara yatırdıktan sonra Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Müdürlüğü’nden randevu alır. Başvuru işlemi tamamlandığında, ehliyet kartı basılıp adrese gelene kadar geçerli olan “geçici sürücü belgesi” verilir; asıl kart ise PTT aracılığıyla adrese postalanır.
A1 ve A2 Ehliyeti Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Motosiklet ehliyetleriyle ilgili yasal düzenlemeler ve teknik detaylar, sürücü adaylarının kafasında çeşitli soru işaretleri yaratabilir. İşte A1 ve A2 ehliyeti hakkında en çok merak edilen konuların kısa ve net cevapları.
A1 Ehliyeti ile Şehirlerarası Yola Çıkılır mı?
Yasal olarak A1 ehliyeti ve bu ehliyete uygun (125cc) bir motosikletle şehirlerarası yola çıkmanızda, otoyolları (asgari hız sınırını karşılaması kaydıyla) ve köprüleri kullanmanızda bir engel yoktur. Ancak teknik açıdan bakıldığında, 125cc motosikletlerin düşük son süratleri ve hafif yapıları, rüzgarlı havalarda veya hızlı akan trafikte, kamyon ve otobüslerin yanında güvenlik riski oluşturabilir. Bu nedenle çok uzun yollar için genellikle daha güçlü motorlar ve A2 sınıfı tavsiye edilir.
A1 Ehliyetini A2’ye Yükseltmek İçin Ne Yapmalıyım?
A1 ehliyetini A2 sınıfına yükseltmek isteyen bir sürücü, tekrar bir sürücü kursuna kayıt yaptırmak zorundadır. Ancak bu süreçte teorik sınava (yazılı sınav) girmesine gerek yoktur. Sadece direksiyon eğitimi alır ve A2 sınıfına uygun daha güçlü bir motosikletle direksiyon sınavına girerek başarılı olması durumunda ehliyetini yükseltebilir.
Otomatik Vites Motosiklet Ehliyeti Var mı?
Evet, sürücü kursuna kayıt olurken talebinizi belirterek “otomatik vites” seçeneğini tercih edebilirsiniz. Bu durumda eğitim ve sınavı scooter tarzı otomatik vitesli bir motosikletle tamamlarsınız. Ancak ehliyetinize “sadece otomatik vites kullanabilir” kodu (kod 78 veya 10.02) işlenir ve bu ehliyetle manuel vitesli motosiklet kullanmanız yasal olarak yasaktır.
A2 Ehliyeti ile 600cc Motor Kullanılabilir mi?
Bu sorunun cevabı motorun silindir hacminden (cc) ziyade motor gücüne (KW) bağlıdır. A2 ehliyeti 35 KW (47 hp) üst sınırına sahiptir. Piyasada 600cc olup gücü fabrikasyon olarak kısıtlanmış veya düşük beygirli modeller varsa kullanılabilir. Ancak popüler 600cc 4 silindirli “Racing” motorlar (Yamaha R6, Honda CBR600RR vb.) genellikle 100 beygir üzeri olduğu için A2 ile kesinlikle kullanılamaz; bunun için A sınıfı ehliyet gerekir.
B Ehliyetim Var, A2 Almak İçin Yazılı Sınava Girecek miyim?
Hayır, mevcut bir B sınıfı (veya herhangi bir sınıf) ehliyetiniz varsa, trafik, motor ve ilk yardım gibi konularda yetkinliğinizi kanıtlamış sayılırsınız. A2 ehliyeti almak için sürücü kursuna kayıt olduğunuzda teorik eğitimden ve yazılı sınavdan muaf tutulursunuz; sadece direksiyon derslerine katılır ve direksiyon sınavına girersiniz.
Motosiklet Ehliyet Sınavında Kaç Hakkım Var?
Direksiyon sınavında toplam 4 (dört) giriş hakkınız bulunur. Eğer 4 hakkın sonunda da başarısız olursanız, dosyanızın yanmaması için sürücü kursuna ekstra direksiyon eğitimi ücreti ödeyerek 4 hak daha (toplamda 8 hak) elde edebilirsiniz. Teorik sınavda da aynı şekilde 4 hak mevcuttur.
A2 Ehliyet Aldıktan Ne Kadar Sonra A Ehliyet Alabilirim?
Eğer yaşınız 24’ten küçükse, A sınıfı (büyük motor) ehliyet alabilmek için en az 2 yıllık A2 ehliyet tecrübesine sahip olmanız gerekir. Yani 18 yaşında A2 aldıysanız, 20 yaşında A sınıfına geçiş yapabilirsiniz. Eğer yaşınız 24 ve üzerindeyse, A2 tecrübesi şartı aranmaksızın doğrudan A sınıfı ehliyet alabilirsiniz.
A1 ve A2 ehliyetleri, özgürlüğe giden yolda atılan ilk adımdır. İhtiyacınıza ve tecrübenize uygun ehliyeti seçerek, güvenli ve keyifli sürüşlerin kapısını aralayabilirsiniz.
